Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου 2014

Ο Φιλελληνισμός.

Φιλέλληνες ονομάζονται οι ξένοι που εμπνεύσθηκαν από την Επανάσταση του 1821 και υποστήριξαν τον αγώνα των εξεγερμένων Ελλήνων με διάφορους τρόπους.
   
1. Ποια ήταν η προσφορά των Φιλελλήνων στην Επανάσταση;
Η προσφορά των Φιλελλήνων στην ελληνική Επανάσταση ήταν ποικίλη. Περισσότεροι από 1.200 Ευρωπαίοι (Γερμανοί, Γάλλοι, Ιταλοί, Πολωνοί, Ελβετοί, Άγγλοι) συμμετείχαν ενεργά στον ένοπλο αγώνα, παίρνοντας μέρος σε μάχες εναντίον των Τούρκων. 

         451px-Eugene_delacroix
               Σατωμπριάν                                                                   Ντελακρουά


2. Τι σκοπό είχαν οι φιλελληνικές επιτροπές;
Παράλληλα σχηματίστηκαν Φιλελληνικές Επιτροπές σε μεγάλες πόλεις του εξωτερικού, με σκοπό:
  •  την ενίσχυση του αγωνιζόμενου λαού είτε με υλικά μέσα, στέλνοντας χρήματα, τροφές και πολεμοφόδια
  • την παροχή ηθικής υποστήριξης με δημοσιεύσεις σε έντυπα και εφημερίδες, καλλιτεχνικά έργα και συναυλίες.
           Ο σφοδρός έρωτας του λόρδου Βύρωνα για τη 13χρονη Ελληνίδα από του ... 
                                                          Λόρδος Μπάιρον                                                                                                                                              
3. Ποιοι συγκαταλέγονταν στους Φιλέλληνες;
Στους Φιλέλληνες συγκαταλέγονταν:

  •  ρομαντικοί ιδεαλιστές (ιδίως φοιτητές), 
  • λάτρεις της αρχαίας Ελλάδας, 
  • πολιτικοί, 
  • άνεργοι πρώην στρατιωτικοί 
  • και διωκόμενοι για τη δράση τους επαναστάτες, όπως ο Ιταλός κόμης Σανταρόζα,
  • έμποροι, 
  • τραπεζίτες 
  • και μέλη εκπαιδευτικών ή θρησκευτικών ιδρυμάτων ανέπτυξαν φιλελληνική δράση.

Η ενθουσιώδης δραστηριότητα φοιτητών και εμπόρων οδήγησε στη δημιουργία, ήδη από το 1821, των Φιλελληνικών Επιτροπών (Κομιτάτων) στην Ελβετία και τη Γερμανία, με κύριο στόχο την περίθαλψη Ελλήνων προσφύγων. Πρωτοστάτες υπήρξαν πανεπιστημιακοί καθηγητές που αρθρογραφούσαν υπέρ της Επανάστασης, όπως ο Κρουγκ αλλά και τραπεζίτες σαν τον οικονομολόγο Ιωάννη Εϋνάρδο, που αργότερα συνέβαλε στην ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας.
          Η εκκεντρική ζωή του Βικτώρ Ουγκό | HuffPost Greece     
                                    Βίκτωρ Ουγκώ                                         Σανταρόζα

4. Πότε ήρθαν οι πρώτοι Φιλέλληνες στην Ελλάδα και τι προβλήματα αντιμετώπισαν;
Η πρώτη αποστολή Φιλελλήνων έφτασε στην επαναστατημένη Ελλάδα τον Ιούνιο του 1821 με έξοδα του Δημήτριου Υψηλάντη και η δεύτερη δύο μήνες αργότερα με επικεφαλής τον Τόμας Γκόρντον, εύπορο αξιωματικό του βρετανικού στρατού. Εξαιτίας όμως της έλλειψης συντονισμού μεταξύ των εθελοντών και των Ελλήνων αγωνιστών, το πρώτο Τάγμα των Φιλελλήνων συγκροτήθηκε το Μάιο του 1822. Υιοθετώντας τους γαλλικούς στρατιωτικούς κανονισμούς, το τάγμα αυτό συμμετείχε στη μάχη στο χωρίο Πέτα της Άρτας, όπου όμως διαλύθηκε έχοντας μεγάλες απώλειες.


5. Ποιους άλλους σπουδαίους Φιλέλληνες γνωρίζετε;
Δύο χρόνια αργότερα, παρόμοιες επιτροπές ιδρύθηκαν στη Γαλλία και την Αγγλία, το Βέλγιο και την Ολλανδία. Μέλη των επιτροπών αυτών ήταν και σημαντικοί Φιλέλληνες: ο Γάλλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκώ και ο Άγγλος νεαρός ποιητής λόρδος Μπάιρον, ο οποίος επισκέφθηκε το Μεσολόγγι στα τέλη του 1823, όπου μάλιστα αρρώστησε και πέθανε.
Στην Αμερική, παρά το διάγγελμα του προέδρου της Μονρόε το 1822 υπέρ του αγώνα των Ελλήνων για την Ανεξαρτησία τους, το φιλελληνικό ενδιαφέρον περιορίστηκε κυρίως στη συγκέντρωση και αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.

Ισλαμισμός.

Στην ενότητα αυτή θα μάθετε για:
  • τις αρχές του ισλαμισμού
  • την αρχιτεκτονική του τεμένους και τους βασικούς χώρους του
  • Το τελετουργικό της προσευχής των μουσουλμάνων
Μία ακόμα από τις μεγάλες θρησκείες με έντονη παρουσία στον κόσμο μας είναι το Ισλάμ, που ιδρύθηκε από τον Μωάμεθ τον 7ο μ.Χ. αιώνα στην Αραβία. Ο αραβικός όρος Ισλάμ σημαίνει την «υποταγή» στον Αλλάχ, στον ένα και μοναδικό Θεό. Το θέλημα του Αλλάχ περιέχεται στο Κοράνιο, το ιερό βιβλίο του Ισλάμ που αποκάλυψε ο Αλλάχ στον προφήτη του Μωάμεθ. Ο Μωάμεθ θεωρείται από τους μουσουλμάνους ο μεγαλύτερος και τελευταίος προφήτης του αληθινού Θεού.
Κάθε μουσουλμάνος έχει 5 υποχρεώσεις στην ζωή του:
  • την ομολογία της πίστης, ότι δηλαδή «Δεν υπάρχει άλλος θεός εκτός από τον Θεό, αραβικά Αλλάχ, ο Μωάμεθ είναι ο προφήτης ή αγγελιαφόρος του Θεού». 
  • την προσευχή, η οποία πρέπει να γίνεται πέντε φορές την ημέρα κατά προτίμηση στο τζαμί κοιτάζοντας προς τη Μέκκα, η δεύτερη προσευχή της Παρασκευής πρέπει να γίνει στο τζαμί. 
  • την ελεημοσύνη
  • τη νηστεία ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του  Ραμαζανιού
  • το προσκύνημα στη Μέκκα τουλάχιστον μία φορά στη ζωή κάθε μουσουλμάνου.
Κάνετε κλικ εδώ, για να δείτε ένα βίντεο για το προσκύνημα στη Μέκκα.



Τα μουσουλμανικά τεμένη είναι μεγάλες τετράγωνες ή ορθογώνιες υπόστυλες αίθουσες που περιλαμβάνουν:
  • Τους μιναρέδες, που είναι ορατοί από μακριά και από τους οποίους ο μουεζίνης καλεί τους πιστούς σε προσευχή πέντε φορές την ημέρα. Οι μιναρέδες είναι πύργοι, που ο αριθμός τους ποικίλει από έναν έως έξι σε κάθε τέμενος και συμβολίζουν τη μοναδικότητα του Θεού.
  •  την κρήνη, που είναι συνήθως τοποθετημένη στην αυλή του τεμένους, όπου οι πιστοί, όπως ορίζει το τελετουργικό, πλένονται πριν από την προσευχή.
  • την αίθουσα της προσευχής, που είναι στρωμένη με χαλιά ισλαμικής τέχνης.
  • την εσωτερική διακόσμηση από αραβουργήματα και στίχους από το Κοράνιο, αφού στο Ισλάμ απαγορεύεται η χρήση εικόνων.
  • τον άμβωνα, από τον οποίο ο ιμάμης απευθύνεται στους πιστούς.
  • μια εσοχή στον τοίχο, που δείχνει την κατεύθυνση της Μέκκας, της ιερής τους πόλης. Οι πιστοί είναι υποχρεωμένοι, όταν προσεύχονται, να είναι στραμμένοι προς αυτή την κατεύθυνση.


 Ο μουεζίνης πάνω στον μιναρέ.


Πατήστε εδώ, για να ακούσετε την προσευχή των Μουσουλμάνων.
            
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Κάνετε κλικ εδώ και αντιστοιχίστε τα μέρη του τεμένους με τις ονομασίες τους.
2. Πατήστε και εδώ, για να δείτε τα μέρη του τζαμιού.

Μπλε τζαμί, Κωνσταντινούπολη

Ανάμεσα στα ισλαμικά τεμένη ξεχωρίζουν, το τέμενος του Ομάρ στα Ιεροσόλυμα (7ος αι. μ.Χ.), της Κόρδοβας (8ος αι. μ.Χ.), το Μέγα Τέμενος της Δαμασκού (8ος αι. μ.Χ.) και το Μπλε Τζαμί στην Κωνσταντινούπολη (17ος αι. μ.Χ.). 

Το τέμενος του Ομάρ, Ιεροσόλυμα

Το μεσημέρι της Παρασκευής, της ιερής ημέρας των μουσουλμάνων, οι πιστοί συγκεντρώνονται στο τζαμί για να προσευχηθούν. Ο ιμάμης στέκεται μπροστά στους συγκεντρωμένους και απαγγέλλει τους καθορισμένους στίχους από το Κοράνιο. Πίσω από τον ιμάμη, οι πιστοί προσεύχονται εκτελώντας ρυθμικά τις κινήσεις που προβλέπονται, αφού η προσευχή στο Ισλάμ έχει έναν αυστηρά τελετουργικό ρυθμό.
Το τέμενος στην Κόρδοβα, Ισπανία

Κάνετε κλικ εδώ, για να δείτε τα μεγαλύτερα τζαμιά του κόσμου.
Το τζαμί αποτελεί το επίκεντρο της λατρευτικής ζωής των μουσουλμάνων ιδιαίτερα κατά τις μεγάλες γιορτές τους, ανάμεσα στις οποίες κυριαρχεί το Ραμαζάνι. Ο μήνας του Ραμαζανιού είναι περίοδος νηστείας και αυτοπειθαρχίας. Κατά την περίοδο αυτή οι πιστοί δεν επιτρέπεται να φάνε ή να πιουν οτιδήποτε από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου.


Πατήστε εδώ για να δείτε μια παρουσίαση του μαθήματος.
Κάνετε κλικ εδώ, για να δοκιμάσετε τις γνώσεις σας.

Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2014

Ο κατακόρυφος διαμελισμός της Ευρώπης.

Στο κεφάλαιο αυτό θα μάθετε:
  • ποια είναι τα μεγαλύτερα βουνά και οι πεδιάδες της Ευρώπης
  • ποια είναι τα μεγαλύτερα ποτάμια και οι λίμνες της Ευρώπης

Η Ευρώπη με βάση τη μορφολογία του εδάφους της χωρίζεται σε τρεις περιοχές, οι οποίες είναι οι εξής:




1. Ανατολική περιοχή. Είναι μία απέραντη πεδινή έκταση, που ξεκινά από την Κεντρική Ευρώπη και καταλήγει στα Ουράλια Όρη. Η μορφολογία της είναι ίδια παντού και σπάνια ξεπερνά τα 100 μ. υψόμετρο. Η γονιμότητα του εδάφους διαφοροποιείται ανάλογα με την ποιότητά του και τις κλιματικές συνθήκες.
Αποτέλεσμα εικόνας για ουράλια όρη

Ουράλια όρη

Τρανσυλβανικές άλπεις

2. Βόρεια και Κεντροδυτική περιοχή. Περιλαμβάνει τη Σκανδιναβία, την Αγγλία, την Ιρλανδία, τις Κάτω Χώρες, τη Γαλλία και το κεντρικό τμήμα της Ιβηρικής χερσονήσου. Σε αυτήν την περιοχή τα βουνά είναι χαμηλά και περιβάλλονται από εύφορες πεδιάδες, επειδή δημιουργήθηκαν πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια έτη και η διάβρωση επέδρασε σε αυτά όλο αυτόν τον καιρό.

Σκανδιναβικές Άλπεις

3. Νότια περιοχή. Περιλαμβάνει τη Χερσόνησο του Αίμου, την Αυστρία, την Ελβετία, την Ιταλική και την Ιβηρική Χερσόνησο, οι οποίες σχηματίστηκαν γεωλογικά πολύ αργότερα από τις προηγούμενες.
Πυρηναία

Άλπεις
Στη νότια περιοχή, που έχει πολύ έντονο ανάγλυφο, τα ρεύματα του νερού, καθώς κατεβαίνουν από τα βουνά δεν μπορούν να ενωθούν, ώστε να σχηματίσουν μεγάλα ποτάμια. 
Αντίθετα, στις μεγάλες πεδιάδες της ανατολικής και κεντροδυτικής περιοχής ρέουν οι μεγαλύτεροι ποταμοί της Ευρώπης.

Αποτέλεσμα εικόνας για ρ'ηνος
Ποταμός Ρήνος

ποταμός Βιστούλας

Οι περισσότερες λίμνες βρίσκονται στη Βόρεια Ευρώπη, πάρα πολλές στην περιοχή των Άλπεων, ενώ οι μεγαλύτερες απλώνονται στη ρωσική πεδιάδα. Οι λίμνες της Βαλκανικής χερσονήσου είναι λίγες και μικρές, όμως διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αγροτική παραγωγή της περιοχής.
                                                    Λίμνη Ονέγκα
Λίμνες αυστριακών άλπεων
  • Η Κασπία Θάλασσα, η μεγαλύτερη αλμυρή λίμνη του κόσμου, βρίσκεται στα σύνορα Ευρώπης και Ασίας. 
  • Η Λαντόγκα είναι μια μεγάλη λίμνη στη Βόρεια Ρωσία κοντά στα φιλανδικά σύνορα. 
  • Η Ονέγκα είναι λίμνη της ΒΔ Ρωσίας που είναι η δεύτερη λίμνη της Ευρώπης σε έκταση μετά τη Λαντόγκα.
  • Η Φιλανδία εχει χιλιάδες μικρές λίμνες. 
  • Μια άλλη ομάδα λιμνών υπάρχει στις Άλπεις, τη Γαλλία, την Ελβετία, την Ιταλία και τη Γερμανία.
  • Μία από τις μεγαλύτερες είναι η Λεμάν (λίμνη της Γενεύης), που η βόρεια όχθη της ανήκει στη Γαλλία και η νότια στην Ελβετία.
Φινλανδικές λίμνες
  • Οι πιο σημαντικοί ποταμοί της Δυτικής Ευρώπης είναι ο Ρήνος, που κυλά βορειοδυτικά των Άλπεων και προς τη Βόρεια Θάλασσα, και ο Δούναβης, που κατευθύνεται προς τα ανατολικά, από το Μέλανα Δρυμό στη Γερμανία προς τον Εύξεινο Πόντο. Και οι δύο ποταμοί είναι πλωτοί. 
  • Ο επιμηκέστερος ποταμός της Ευρώπης είναι ο Βόλγας, ο οποίος ρέει προς τα νότια, μέσω της Ρωσίας, και εκβάλλει στην Κασπία Θάλασσα. 
  • Άλλος ρωσικός ποταμός είναι ο Ντον, που εκβάλλει στην Αζοφική Θάλασσα.
  • Ο Δνείπερος  διασχίζει τη Λευκορωσία και την Ουκρανία και χύνεται στον Εύξεινο Πόντο.
  • Ο ποταμός Δνείστερος  πηγάζει στην Ουκρανία, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία, και ρέει προς τη Μαύρη θάλασσα,
  • Άλλοι μικροί αλλά σημαντικοί ποταμοί είναι ο Όντερ και ο Βιστούλας στην Πολωνία, ο Έλβας κυρίως στη Γερμανία, ο Πάδος στην Ιταλία, ο Σηκουάνας, ο Λίγηρας και ο Ροδανός στη Γαλλία, ο Ντούρο, ο Τάγος και ο Γκουαλδαλκιβίρ στην Ιβηρική Χερσόνησο και, τέλος, ο Τάμεσης στη Μεγάλη Βρετανία.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Κάνετε κλικ εδώ και παρατηρήστε στον πολυχάρτη και αναφέρετε σε πόσες χώρες εκτείνονται οι Άλπεις και τα Καρπάθια όρη.
2. Με τη βοήθεια του Google earth να βρείτε και να βάλετε πινέζα στα μεγαλύτερα βουνά, ποτάμια και λίμνες της Ευρώπης.
3. Βρείτε και γράψτε τις χώρες που διαρρέονται από τον Δούναβη.
4. Κάνετε κλικ εδώ για να παίξετε βρίσκοντας τα βουνά και τα ποτάμια της Ευρώπης.
5. Φτιάξτε τον χάρτη της Ευρώπης σε παζλ εδώ.

Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014

Οι αγώνες του Καραϊσκάκη.


1. Πώς κινήθηκε ο Κιουταχής μετά την πτώση του Μεσολογγίου;
Μετά την πτώση του Μεσολογγίου, τον Απρίλιο του 1826, ο Κιουταχής με τον στρατό του προχώρησε προς την Αττική, για να καταστείλει εντελώς την επανάσταση στη Ρούμελη. Κυρίευσε την πόλη των Αθηνών (3 Ιουλίου 1826) και πολιόρκησε στενά την Ακρόπολη, που την υπερασπιζόταν η φρουρά της με αρχηγό τον στρατηγό Γιάννη Γκούρα.

                                             
Ο Γιάννης Γκούρας (1791-1826)  είχε οριστεί γενικός αρχηγός των στρατιωτικών δυνάμεων της ανατολικής Ελλάδας και είχε τη γενική ευθύνη για την άμυνα. Υπερασπίστηκε γενναία την Ακρόπολη ως το θάνατό του, τον Οκτώβριο του 1826. 
Οι δυνάμεις των Ελλήνων ήταν μικρές (1.400 περίπου), ήταν όμως αποφασισμένοι ακολουθήσουν  το παράδειγμα των Μεσολογγιτών. Ο Γκούρας προσπαθούσε να "κρατήσει" την Ακρόπολη και ταυτόχρονα "ζωντανή" την επανάσταση στη Στερεά, γιατί είχαν  πληροφορίες  ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις σκέφτονταν τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους,  μόνο όμως από τις περιοχές που θα ήταν επαναστατημένες. 

2. Ποιος διορίστηκε αρχιστράτηγος στη Στερεά Ελλάδα;
Τότε διορίστηκε από την επαναστατική Κυβέρνηση αρχιστράτηγος στη Στερεά Ελλάδα ο οπλαρχηγός Γεώργιος Καραϊσκάκης και στάλθηκε ν' αντιμετωπίσει τον Κιουταχή. Ο Καραϊσκάκης, πρώην κλέφτης και έπειτα αρματολός στην περιοχή αυτή, είχε μεγάλη πολεμική πείρα.
Γεώργιος Καραϊσκάκης 

3. Ποιο ήταν το σχέδιο του Καραϊσκάκη;
Ο Καραϊσκάκης ήξερε ότι δεν μπορούσε ν’ αντιμετωπίσει κατά μέτωπο το στρατό του  Κιουταχή. Έτσι  αποφάσισε να αποκόψει τον εφοδιασμό του τουρκικού στρατού από τη Θεσσαλία. Δημιούργησε, λοιπόν, φρουρές από τον Κορινθιακό κόλπο έως τον Ευβοϊκό κόλπο.
Για αντιπερισπασμό κατευθύνθηκε τον Οκτώβριο του 1826 στην περιοχή της Στερεάς, προκειμένου να ξεσηκώσει τα μέρη που είχαν υποταχθεί αναγκάζοντάς τον Κιουταχή να αποσύρει στρατεύματα από την πολιορκία της Ακρόπολης.
4. Ποιες επιτυχίες  σημείωσε ο Καραϊσκάκης εναντίον των Τούρκων στη Στερεά; Πού στράφηκε μετά;
Ο Καραϊσκάκης νίκησε τις οθωμανικές δυνάμεις στο Δίστομο, καθώς και σε επταήμερη μάχη που έδωσε εναντίον τους στην ορεινή Αράχοβα, το Νοέμβριο του 1826. Έως τις αρχές του 1827 είχε κατορθώσει να εκδιώξει τα οθωμανικά στρατεύματα από το μεγαλύτερο μέρος της Στερεάς Ελλάδας. Έσπευσε τότε στην Αττική, για να βοηθήσει τους πολιορκημένους αγωνιστές και στρατοπέδευσε στο Κερατσίνι

5. Σε ποιους ανέθεσε η Κυβέρνηση την αρχηγία των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων σε ξηρά και θάλασσα και τι  αποφάσεις πήραν;
Οι Άγγλοι αξιωματικοί Τσωρτς και Κόχραν, στους οποίους η κυβέρνηση είχε αναθέσει την αρχηγία των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων της στεριάς και της θάλασσας, αποφάσισαν να επιτεθούν αμέσως εναντίον των Τούρκων, για να σωθεί η Ακρόπολη, παρά τις αντιρρήσεις του Καραϊσκάκη.
 
                                     Αποτέλεσμα εικόνας για κοχραν
                    Ρίτσαρντ Τσωρτς                                                       Τόμας Κόχραν
Μέσα σε λίγες βδομάδες απέναντι στον Κιουταχή δημιουργήθηκε ο μεγαλύτερος στρατός ξηράς που είχε ως τότε εκστρατεύσει για την ελληνική επανάσταση, περισσότεροι από 10.000 άνδρες.
Η τελική αναμέτρηση πλησίαζε.

Το στρατόπεδο του Καραϊσκάκη στην Καστέλα.
6. Πώς πέθανε ο Καραϊσκάκης;
Την παραμονή της επίθεσης, παρά τις εντολές που είχε δώσει ο Καραϊσκάκης να μη ρίξουν ούτε ένα βόλι, ξέσπασαν ανεξέλεγκτες συγκρούσεις στην πρώτη γραμμή, στο Φάληρο. Αν και άρρωστος στη σκηνή του, με πυρετό, ο Καραϊσκάκης όρμησε με το άλογό του προς τα εκεί για να περιορίσει το κακό, κι εκεί τον χτύπησε ένα βόλι. Τραυματίστηκε θανάσιμα και ξεψύχησε την επόμενη μέρα. Ήταν 23 Απριλίου του 1827. Λίγο πριν πεθάνει, συνέστησε στους συγκεντρωμένους οπλαρχηγούς να έχουν ομόνοια και να συνεχίσουν τον αγώνα για την ελευθερία της Ελλάδας.

Αποτέλεσμα εικόνας για ο θάνατος του καραισκάκη
Ο θάνατος του Καραϊσκάκη.

7. Ποιες συνέπειες είχε ο θάνατός του Καραϊσκάκη στην εξέλιξη της πολιορκίας της Ακρόπολης;
Ο απρόσμενος θάνατος του Καραϊσκάκη, που ήταν εξαιρετικά αγαπητός στους στρατιώτες του, έριξε το ηθικό των πολεμιστών. Η σύγκρουση κατέληξε σε μεγάλη καταστροφή του ελληνικού στρατεύματος. Σημαντικοί Έλληνες οπλαρχηγοί, όπως ο Γεώργιος Δράκος και ο Λάμπρος Βέικος, αλλά και πάνω από χίλιοι αγωνιστές έχασαν τη ζωή τους, ενώ η Ακρόπολη παραδόθηκε το Μάιο του 1827 στους Τούρκους πολιορκητές της.
Ο πολυάριθμος στρατός των Τσωρτς και Κόχραν διαλύθηκε και οι ελπίδες των Ελλήνων βούλιαξαν.

Η Ακρόπολη στην Τουρκοκρατία.

Η κατάσταση ήταν πια τραγική, αφού μετά την κυριαρχία του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, κυριάρχησε κι ο Κιουταχής στη Στερεά.  




Ακούστε και την "Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη" από τον Διονύση Σαββόπουλο.

Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2014

Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου - ο Διονύσιος Σολωμός

  
                     Ευγένιος Ντελακρουά: " Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου"

1. Πότε και από ποιον ξεκίνησε η β' πολιορκία του Μεσολογγίου;
Τον Απρίλιο του 1825 ο Κιουταχής, ξεκινώντας με πολυάριθμο στρατό από τη Λάρισα και υποτάσσοντας στο πέρασμά του πολλές περιοχές της Στερεάς, έφτασε στο Μεσολόγγι και το πολιόρκησε. 

2. Γιατί το Μεσολόγγι είχε τόση σημασία για τους Τούρκους;
Η κατάληψή του είχε μεγάλη στρατηγική σημασία, καθώς από εκεί περνούσε ο ένας από τους δύο δρόμους που οδηγούσαν στην Πελοπόννησο.
Το Μεσολόγγι βρισκόταν σε μια θέση με πολλά φυσικά πλεονεκτήματα. Το μεγαλύτερο μέρος της πόλης περιβαλλόταν από ρηχή λιμνοθάλασσα, ενώ το υπόλοιπο τμήμα της προστατευόταν με τάφρους και τείχος. 
3. Γιατί το Μεσολόγγι είχε μεγάλη σημασία και για τους Έλληνες;
Το Μεσολόγγι είχε επιλέξει ως έδρα του ο Φαναριώτης Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, προσκαλώντας εκεί τον Άγγλο ποιητή λόρδο Μπάιρον και άλλους Φιλέλληνες. Στην πόλη λειτουργούσε Νοσοκομείο, πλήρες μηχανουργείο για την κατασκευή πολεμικού υλικού και τυπογραφείο που εξέδιδε δύο εφημερίδες. Εκεί επίσης είχαν καταφύγει πολλοί πρόσφυγες από τις γύρω περιοχές καθώς και αρκετοί ένοπλοι, κυρίως Σουλιώτες.
Ο Byron στο Μεσολόγγι.

4. Πώς αντιμετώπισαν οι Μεσολογγίτες τον πρώτο καιρό την πολιορκία;
Η πολιορκία του Μεσολογγίου κράτησε σχεδόν ένα χρόνο. Τον πρώτο καιρό οι πολιορκημένοι απέκρουσαν με επιτυχία τους Τούρκους, ενώ ο Μιαούλης τους εφοδίαζε με τρόφιμα και πολεμοφόδια σπάζοντας τον τουρκικό αποκλεισμό από τη θάλασσα. Οι πολιορκημένοι αγωνιστές μάλιστα, με τη στήριξη του Καραϊσκάκη και άλλων οπλαρχηγών της Ανατολικής Στερεάς, επιτέθηκαν συντονισμένα στον στρατό του Κιουταχή, που αναγκάστηκε να υποχωρήσει.

5. Ποιος ανέλαβε στα τέλη του 1825 την αρχηγία της πολιορκίας;

Τον Δεκέμβριο του 1825 ο Ιμπραήμ έφτασε στο Μεσολόγγι για να ενισχύσει τα οθωμανικά στρατεύματα και ανέλαβε την αρχηγία της πολιορκίας. Η πολιορκία οργανώθηκε καλύτερα και ο αποκλεισμός της πόλης έγινε πιο στενός.

Από τους πρωταγωνιστές της πολιορκίας του Μεσολογγίου.

Στις 25 Φεβρουαρίου οι Αιγύπτιοι καταλαμβάνουν το Βασιλάδι, νησάκι στη λιμνοθάλασσα που αποτελούσε το προπύργιο του Μεσολογγίου. Μάλιστα μετά από τρεις ημέρες κατέλαβαν και τα άλλα δυο νησάκια, τον Ντολμά και τον Πόρο.
Στις 25 Μαρτίου ο Κιουταχής επιχείρησε να καταλάβει το μικρό νησάκι Κλείσοβα, που το υπερασπίζονταν μόνο 130 άνδρες. Οι Έλληνες όμως με αρχηγό τον Κίτσο Τζαβέλα υπερασπίστηκαν με επιτυχία το νησάκι, μάλιστα στις επιχειρήσεις τραυματίστηκε στο πόδι και ο ίδιος ο Κιουταχής, ενώ οι νεκροί Τούρκοι έφθασαν τους 1.000, έναντι μόνο 13 Ελλήνων.
Οι πολιορκημένοι περίμεναν με αγωνία τη βοήθεια από την κυβέρνηση, αλλά ο στόλος πια είχε παραμεληθεί και ο Μιαούλης μάταια πάσχιζε να βρει πλοιάρια για να βοηθήσει τους αποκλεισμένους Μεσολογγίτες.

6. Ποια ήταν η κατάσταση των πολιορκημένων και τι αποφάσισαν να κάνουν;
Χωρίς οργάνωση και οικονομικούς πόρους, οι ελληνικές δυνάμεις αδυνατούσαν να κινηθούν από ξηράς εναντίον των πολιορκητών, ενώ τα ελληνικά καράβια που επιχείρησαν να πλησιάσουν, απέτυχαν παρά τις προσπάθειές τους. Οι πολιορκημένοι, εξαντλημένοι από τις μάχες, τις ασθένειες και την έλλειψη τροφής και πολεμοφοδίων, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την πόλη με μυστική βραδινή έξοδο.

7. Πώς έγινε η Έξοδος;
Η έξοδος έγινε τη νύχτα της 10ης Απριλίου του 1826, ξημερώνοντας Κυριακή των Βαΐων. Χωρισμένοι σε τρεις ομάδες, οι ένοπλοι θα προστάτευαν ανάμεσά τους τα γυναικόπαιδα, ενώ όσοι δεν μπορούσαν να ακολουθήσουν, θ' αντιστέκονταν μέσα στην πόλη ανατινάζοντας πυριτιδαποθήκες. Καθώς όμως οι πολιορκητές επαγρυπνούσαν, μόνο ένα μέρος της φρουράς κατόρθωσε να διαφύγει, ενώ οι περισσότεροι άμαχοι επάνω στη σύγχυση οπισθοχώρησαν στο Μεσολόγγι, χάνοντας τη ζωή τους. Η πόλη κυριεύθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς. Τα γυναικόπαιδα που αιχμαλωτίστηκαν, πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Από τους 3.000 στρατιώτες που πήραν μέρος στην έξοδο μόνο 1.300 σώθηκαν, ενώ από τις γυναίκες τύχη είχαν μόνο 13 Σουλιώτισσες και από τα παιδιά 3 ή 4. Οι απώλειες των Τούρκων υπολογίστηκαν σε 5.000.

 
                                                 Η Έξοδος (σύνθεση του Θ. Βρυζάκη)

Σε μια από τις μπαρουταποθήκες της πόλης ο Χρήστος Καψάλης, πρόκριτος του Μεσολογγίου έδειξε μεγάλο δυναμισμό ανατινάζοντας μια μπαρουταποθήκη, παίρνοντας στο θάνατο μαζί του και πολλούς Τούρκους.


8. Ποια απήχηση είχε η ηρωική Έξοδος του Μεσολογγίου;
Η αντίσταση και η πτώση του Μεσολογγίου διαδόθηκαν στην Ευρώπη μέσα από έργα Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Ένας από αυτούς, ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός από τη Ζάκυνθο, έγραψε το έργο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι».
Solomos portrait 4.jpg

Ο Διονύσιος Σολωμός (8 Απριλίου 1798 - 9 Φεβρουαρίου 1857) ήταν Έλληνας ποιητής. Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο. Γονείς του ήταν ο κόντες Νικόλαος Σολωμός και η υπηρέτριά του, Αγγελική Νίκλη. Ο Σολωμός σπούδασε  στην Ιταλία και επέστρεψε στη Ζάκυνθο το 1818, μετά το τέλος των σπουδών του. Έμεινε περισσότερο γνωστός για τη συγγραφή του ποιήματος "Ύμνος εις την Ελευθερίαν", οι πρώτες δύο στροφές του οποίου, έγιναν ο εθνικός ύμνος των Ελλήνων (Ελλάδας και Κύπρου). Ο Διονύσιος Σολωμός όμως θεωρείται ο εθνικός ποιητής των Ελλήνων, όχι μόνον γιατί έγραψε τον Εθνικό Ύμνο, αλλά και γιατί αξιοποίησε την ποιητική παράδοση (κρητική λογοτεχνία, Δημοτικό τραγούδι) και ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα και άνοιξε τον δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία. Τα σπουδαιότερα έργα του είναι: Ο Κρητικός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ο Πόρφυρας, Η Γυναίκα της Ζάκυθος, Λάμπρος. Κανένα από τα ποιήματα που έγραψε μετά τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν δεν είναι ολοκληρωμένο και με ελάχιστες εξαιρέσεις, τίποτα δεν δημοσιεύτηκε από τον ίδιο. Ο "Ύμνος εις την Ελευθερίαν" που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1823, είναι ποίημα εμπνευσμένο από την ελληνική επανάσταση του 1821.Το 1828 ο Σολωμός μετακόμισε στην Κέρκυρα, όπου και πέθανε τελικά τον Φεβρουάριο του 1857. Ήταν τόσο μεγάλη η φήμη του, ώστε, όταν μαθεύτηκε ο θάνατός του, όλος ο λαός πένθησε.  Τα οστά του μεταφέρθηκαν στη Ζάκυνθο το 1865.

Εδώ μπορείτε να ακούσετε το απόσπασμα από το β' σχεδίασμα των "Ελεύθερων Πολιορκημένων" από τον Νίκο Ξυλούρη.




Ο Λόρδος Βύρων  (1788 - 1824), ήταν Άγγλος ποιητής, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού και από τους σημαντικότερους φιλέλληνες. Γεννήθηκε στο Λονδίνο και ήταν ευγενής, μέλος της Βρετανικής αριστοκρατίας, φημισμένος και για την δράση του στην Ιταλία με το επαναστατικό κίνημα των Καρμπονάρων. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και μετά ξεκίνησε περιοδείες και περιπλανήσεις στη νότια Ευρώπη: Πορτογαλία, Ισπανία, Ελλάδα, Τουρκία.
Απεβίωσε στις 19 Απριλίου του 1824 στο Μεσολόγγι, ύστερα από πυρετό. Το πένθος για τον θάνατό του ήταν γενικό και ο Διονύσιος Σολωμός συνέθεσε μακρά ωδή στη μνήμη του ("Ωδή εις τον θάνατο του Λόρδου Μπάιρον"). Η καρδιά του ενταφιάστηκε στο Μεσολόγγι. Προς εκδήλωση του πένθους στο Μεσολόγγι ρίχτηκαν 37 κανονιοβολισμοί από την ανατολή του ηλίου και μία κάθε λεπτό, καθώς ήταν τότε μόνο 37 ετών.
                             
Ο κήπος των ηρώων στο Μεσολόγγι.